Mai hôm ấy, kinh thành Xá Vệ rộn rịp trong cảnh phố phường buổi
sáng. Trên các đường lớn ngựa xe tấp nập; từng đoàn người qua lại trong những
bộ áo màu sặc sỡ. Các cửa hàng đông nghẹt những người mua. Tiếng guốc giày của
những người quí phái liên tiếp vang lên tạo thành những âm thanh ồn ào náo
nhiệt. Nhưng đi sâu vào các đường hẻm thì những cảnh sống hình như vui tươi,
giàu mạnh của số đông người trong hai giai cấp Sát Ðế Lợi và Bà La Môn ấy không
còn nữa, mà những cảnh bần cùng, đen tối của hai hạng người Tỳ Xá và Chiên Ðà
La hiện ra quá rõ rệt: những chiếc nhà lá thấp lè tè, chật hẹp, đóng cửa từ
sáng sớm… Những đứa trẻ đang đùa giỡn chọc ghẹo nhau trên vệ đường. Những người
tàn tật nghèo khổ lũ lượt đi từ nhà này sang nhà nọ xin nhờ sự bố thí một cách khó
khăn…
Như lệ thường, sáng nay Ðức Thế Tôn vào thành để giáo hóa. Bình
đẳng, không phân biệt nghèo, giàu, sang, hèn; Ngài đi hết phố này đến xóm khác.
Ni Ðề, một thanh niên thuộc giai cấp Chiên Ðà La, giai cấp thấp
nhất ở Ấn Ðộ, đang gánh một gánh phân chạy lon bon trên con đường xóm, thấy Ðức
Phật, chàng bối rối, sợ sệt, vội rẽ qua đường khác và tự thanh trách; chàng
nghĩ rằng mình đã sinh vào nơi thấp kém mà còn phải làm những việc đê hèn như
thế này nữa, thật là vô phước quá, đồng là người thì tại sao người ta lại dìm
nhau trong cuộc sống? Tuy rẽ qua đường khác nhưng đôi mắt chàng vẫn đăm đăm
hướng về hình ảnh trang nghiêm; sáng rực hào quang của Ðức Phật. Một sự ước ao
trào dậy trong lòng chàng: Ôi! Biết bao giờ ta được trực tiếp gặp Ðức sáng suốt
kia. Càng nhìn lòng chàng càng cảm mộ. Tuy chưa gặp Ðức Phật lần nào, song đức
hạnh hoàn toàn của Ngài, chàng được nghe nhiều người kể lại.
Hiểu tâm niệm Ni Ðề qua những cử chỉ rụt rè và đôi mắt đăm chiêu,
Ðức Phật bước nhanh về phía Ni Ðề. Thấy Phật đến, Ni Ðề hoảng hốt: Vì tự thấy
mình nhớp nhúa không đáng gần Phật, phần sợ người bắt tội nên chàng nhanh chân
lẩn tránh.
- Con ôi! Như Lai đến với con đây! Sao con lại tránh? Ðức Phật ở
xa nói lại với một giọng trong thanh, êm ái.
Ðể đôi thùng xuống, run rẩy Ni Ðề quỳ thưa: - Bạch Ngài con không dám… Có điều chi dạy
bảo xin Ngài ban cho, xin Ngài đừng đến gần con…
Ðức Phật bước thêm và đến sát Ni Ðề. Ni Ðề cúi xuống và sắc mặt
biến xanh, ra vẻ sợ sệt lắm. Nở một nụ cười chan chứa tình thương Ðức Phật nói:
- Con ơi! Không ai có quyền bắt tội con đâu, vì chính Như Lai đến
với con, chứ không phải con đến với Như Lai. Hơn nữa Như Lai nay không phải là
người trong giai cấp vua chúa như Thái tử Tất Ðạt Ða ngày xưa, mà là người của
tất cả chúng sanh, nhất là hạng người đau khổ như con. Như Lai muốn nói với con
một vài câu chuyện… Nghe qua những lời nói dịu hiền và có lý của Ðức Phật, Ni
Ðề bớt lo sợ và nhìn Ðức Phật một cách kính mến, chàng thưa:
- Chẳng hay Ðức Thế Tôn vẫn đoái hoài đến người cùng khổ này sao?
Và con đây cũng được Như Lai dạy bảo và được thật hành theo đạo của Như Lai nữa
sao?
Một cách nghiêm nghị Ðức Phật hỏi: Ai đã làm cho các con thắc mắc
những điều ấy?
- Bạch Thế Tôn: những đạo sĩ Bà La Môn thường nói chỉ có giai cấp
họ và người trong dòng Sát Ðế Lợi mới có quyền thờ kính Hiền Thánh và có quyền
giao thiệp với người đồng giai cấp, chứ bọn con thuộc dòng hạ tiện không có
phép làm những việc của họ làm và phải trọn đời phục dịch họ…
Ni Ðề muốn nói nhiều nữa song Ðức Phật ngắt lời và hỏi:
- Vậy con không biết Như Lai ra đời để cứu khổ cho chúng sanh bằng
cách phá tan những sự mê tín dị đoan, ỷ lại thần quyền và đưa chúng sanh đến
cuộc sống bình đẳng và an vui sao?
Thôi, giờ đây, con có muốn sống một đời sống tươi đẹp và rộng rãi
không? Và con muốn sống gần Như Lai không?
Sung sướng muốn chảy nước mắt, Ni Ðề đáp: - Ðó là điều mà con
tưởng không bao giờ thực hiện được; nếu được Như Lai cứu độ thì đó là một phước
lành của con vậy.
Dịu dàng Ðức Phật cầm tay Ni Ðề dắt đến bờ sông gần đấy… Tắm rửa xong,
Ni Ðề theo Ðức Phật trở về Tịnh xá Kỳ Hoàn được Phật và Giáo Hội thâu nạp cho
là Tỳ kheo, qua một thời gian tinh tấn tu luyện vị Tỳ kheo mới nhập đạo này đắc
quả Tu Ðà Hoàn rồi lần chứng quả A La Hán.
Bấy lâu Ba Tư Nặc vương bất bình và không hiểu tại sao Ðức Phật là
người của dòng hào thế Thích Ca mà lại độ đệ tử phần nhiều là những người ở hai
giai cấp dưới. Nay lại được nghe Ðức Phật vừa độ cho Ni Ðề, ông càng bất bình
hơn nữa. “Ðảnh lễ - ai chứ ta không đảnh lễ anh chàng Ni Ðề được…!”. Ba Tư Nặc
vương lẩm bẩm như vậy. Càng nghĩ càng tức giận, Ba Tư Nặc vương liền cùng với
các vị cận thần đi đến Tịnh xá Kỳ Hoàn để xin Phật đừng độ cho Ni Ðề là Tỳ kheo
và từ rày về sau đừng cho những người thuộc cấp hạ tiện (theo quan niệm của ông
và những người trong hai giai cấp trên) xuất gia.
Vừa đến tam quan Tịnh xá Kỳ Hoàn, thấy một vị Tỳ kheo đang ngồi
trên một hòn đá lớn khâu vá chiếc áo cũ, Ba Tư Nặc vương liền đến nhờ vị Tỳ
kheo ấy vào bạch Phật xin cho ông yết kiến. Nhận lời, vị Tỳ kheo liền xuyên qua
hòn đá và ẩn mình đâu mất, làm cho Ba Tư Nặc vương và các cận thần hoảng sợ
nhưng vô cùng khâm phục!
Một lát sau, cũng từ hòn đá ấy hiện ra, vị Tỳ kheo khi nãy trả lời
cho Ba Tư Nặc vượng:
- Ðại vương cứ vào, Ðức Thế Tôn đã hứa cho.
Ba Tư Nặc vương bái chào rồi đi ngay vào tịnh xá.
Ðảnh lễ Ðức Phật xong, Ba Tư Nặc vương liền hỏi:
- Bạch Thế Tôn! Thầy Tỳ kheo vừa xin cho con vào yết kiến là ai và
tên là gì mà có thần thông quảng đại như vậy? Thầy đã xuyên qua đá cứng một
cách nhẹ nhàng, tự tại…
- Ðại vương! Ấy là Ni Ðề, người gánh phân ở thành Xá Vệ mà ta đã
độ cách đây hơn một tháng, nay đã chứng quả A La Hán nên đã có những thần lực
như vậy.
Thấy Ba Tư Nặc vương im lặng và ra chiều suy nghĩ, Ðức Phật ôn tồn
nói thêm:
- Này Ðại vương! Trong đất bùn nhơ nhớp nở lên những cánh sen đầy
hương thơm tinh khiết. Ðại vương có thích và có ưa hái khống?
- Bạch Thế Tôn! nếu là hoa đẹp hương thơm thì không ai không quý
và không muốn hái để ngắm nghía và trang hoàng cả.
- Ðại vương! Cũng vậy tuy là người ở trong các giai cấp dưới (ấy
là do con người phân chia), nhưng nhờ sự trau dồi đức hạnh, rèn luyện trí tuệ
mà trở thành Thánh Hiền thì người trí tuệ có nên cung kính cúng dường không?
- Bạch Thế Tôn! Ðã là Thánh Hiền thì rất đáng cho phàm phu chúng
con cung kính cúng dường lắm!
- Lành thay! Ðại vương quả là người sáng suốt biết quý trọng “giá
trị chân thật” của con người.
Mặt trời làm tan mây mù ra sao thì những lời của Ðức Phật cũng làm
tan những ý niệm khinh rẻ chán ghét Ni Ðề và các người trong hai giai cấp dưới
của Ba Tư Nặc vương thế ấy… Bắt đầu từ đó ông vô cùng kính phục tài năng và đức
hạnh của Ni Ðề, vị Tỳ kheo mà ông đã gặp ở tam quan.
Ba Tư Nặc vương lại xin Phật cho thỉnh A La Hán Ni Ðề ngày mai vào
nội thành để giáo hóa cho hoàng tộc và nhân dân và cũng để ông cúng dường luôn
thể. Phật hứa cho, Ba Tư Nặc và các vị cận thần đảnh lễ và trở ra tam quan để
trực tiếp cung thỉnh vị A La Hán thần thông tự tại khi nãy.
Ðược vị A La Hán này chấp nhận, Ba Tư Nặc vương vô cùng sung
sướng. Trên đường về ông không ngớt tán thán Ðức Phật, đấng hiện thân của bình
đẳng và Giáo Hội của Ngài là một đoàn thể đầy đủ tài năng và đức độ.
Thiện Châu
Không có giai cấp khi trong máu
người cùng đỏ.
Không có
giai cấp khi trong nước mắt người cùng mặn.